De Humorale theorie
Astrologie zou ik omschrijven als het lezen van de aspecten en patronen van sterren en planeten vanuit een aards perspectief. Het is niet weg te denken uit de geschiedenis. Ik vind het dan ook opmerkelijk dat astrologie, een leer die ouder is dan welke godsdienst dan ook, wordt weggezet als iets lacherigs op de laatste pagina van een tijdschrift. Sterren en planeten zijn altijd het kompas geweest.
💈
Ik deel graag een greep uit de geschiedenis van astrologie: de humorale theorie.
Jij hebt in jouw leven symbolen voor de humorale theorie gezien zonder dat je dit zelf doorhad. Namelijk de barbierspaal. Hoe dit in verband staat met de humorale theorie en astrologie, daar komen we later op terug.
We beginnen bij Hippocrates, circa 400 v. Chr. Hij introduceerde zijn theorie; dat een goede gezondheid direct in verband staat met een “juiste” innerlijke balans. Het heeft veel overeenkomsten met traditionele Chinese- en Ayurvedische geneeskunde. De Griekse arts Hippocrates stelde dat een goede balans van de vier basissappen leidde tot een goede gezondheid. De vier sappen zijn: bloed (sanguinisch), flegma (flegmatisch), geel gal (cholerisch) en zwart gal (melancholisch). Men zag fysiek leed als oorzaak van humorale disbalans.
Later pakte Galenus op wat zijn voorganger had achtergelaten en hij introduceerde, circa 160 na Christus, De temperamentis. Hierin beschreef hij alle patronen tussen de persoonlijkheden en de basissappen. Esoterisch maar ook astrologisch gezien staan de vier sappen natuurlijk voor de elementen: vuur, lucht, aarde en water.
Sanguinisch ↔ Lucht (warm + vochtig) → beweeglijk, sociaal, licht.
Cholerisch ↔ Vuur (warm + droog) → doelgericht, daadkrachtig, vurig.
Melancholisch ↔ Aarde (koud + droog) → bedachtzaam, gestructureerd, diep.
Flegmatisch ↔ Water (koud + vochtig) → rustig, verbindend, ontvankelijk.
Jouw arts moest je goed genoeg kennen voor een geïndividualiseerde behandeling en rekening houden met astrologische, klimatologische, sociale en aangeboren factoren. Astrologie komt vaak neer op ingewikkelde rekensommen en is niet iets wat zomaar iedereen kan. Dankzij moderne technologie is het tegenwoordig daadwerkelijk voor iedereen toegankelijk. De artsen konden achter je astrologische basisdata komen door middel van de onderstaande formule.
De Temperamentis = Asc + Heer Asc + Maan (fase/teken) + Seizoen Zon + Heer van de genituur → tel warm/koud en droog/vochtig op → dominante combinatie = jouw temperament
Hieronder zie je de ingevulde versie met mijn astrologische gegevens; dit heb ik met hulp van mijn AstroZaza-programma gemaakt. Ze kan mij nu adviseren over mijn humorale disbalans en wat ik kan doen om dat te herstellen. Dit maakt geschiedenis tastbaar.
Asc ♐︎ = warm/droog + Heer Asc (♃ in ♑︎) voegt koud/droog toe + Maan ♉︎, wassend, levert koud/vochtig met extra warmte/vocht + Seizoen Zon (lente, ♊︎) is warm/vochtig + Heer van de genituur = Maan → vochtigheid krijgt de doorslag.
Temperament = warm-vochtig dominant → sanguinisch, met een droge ondertoon uit vuur/aarde → melancholisch als secundaire kleur.
Nu hoor ik je denken: wat heeft dit allemaal te maken met die barbierspaal? Dat vertel ik je graag door een sprong te nemen naar 1400, en te verdiepen in de procedures die werden gedaan om een humorale disbalans te behandelen. Namelijk:
Sanguinisch - Aderlaten, matiging, bitters
Cholerisch - Purgeren/laxeren, koelen, bevochtigen
Melancholisch - Warme baden, oliatie, voedend
Flegmatisch - Zweetdrijvend (stomen), cupping, specerijen
Een van die behandelingen, aderlaten, werd vroeger gewoon bij de barbier-chirurgijn gedaan net als andere kleine ingrepen waaronder tanden trekken. Je kon hier daadwerkelijk je haar laten knippen en vervolgens je aders laten. Het was nog al een gruwelijke bedoeling en er hingen altijd bloederige zwachtels om een paal heengewikkeld.
Toen de befaamde barbierspaal in het leven werd geroepen symboliseerde de rode lijnen het bloed, de witte lijnen de zwachtels en de paal de houten staf die de mensen vasthielden om de bloedsomloop te stimuleren (het blauw is later waarschijnlijk door de amerikanen toegevoegd).
Later splitste het barbier-chirurgijn beroep in drie verschillende beroepen die vandaag de dag nog steeds werkzaam zijn.
Universitaire artsen (theorie/diagnose), chirurgijns (opereren), barbiers/kappers (haar/scheren).
We reizen naar 1799 en de artsen van George Washington pasten aderlaten ook toe als humorale correctie om de sappen te balanceren en de ontstekingscongestie in keel/luchtpijp te verminderen. Op zijn sterfdag, 14 december, vroeg Washington zelf om het aderlaten. Er werden die dag ook blaren gezet, emetica toegediend en gepurgeerd, helemaal in lijn met de humorale praktijk. In totaal werd hij herhaaldelijk en copieus adergelaten (circa 40% van zijn bloed), waarna hij die avond overleed.
Het is vergelijkbaar met de manier waarop meerdere bekende mensen overlijden. Waarbij een invloedrijk persoon medische ja-zeggers aanneemt die vervolgens de Hippocrates wet uit het oog verliezen. Maar dat is enkel ongegronde speculatie.
Nu we weer terug zijn bij Hippocrates en de cirkel rond is ben ik benieuwd wat je er van vind en of het je nieuwsgierigheid getriggerd heeft. Met dit verhaal wil ik niet zeggen dat dit de manier is waarop moderne geneeskunde benaderd moet worden, ik denk wel dat astrologie als aanvulling op moderne geneeskunde een verrijking zou zijn. Wil jij weten wat Hippocrates jou voor diagnose had gegeven? Stuur me dan een mail met je geboorte datum, tijd en plaats (verder volledig anoniem): info@astrozaza.nl.
Er zijn veel meer rijke historische verhalen met astrologische context; ik zou hier graag meer over willen delen. Welk historische moment zullen we onder de loep nemen? Of zullen we de volgende keer naar de toekomst kijken?
Bronnen:
het Psychologieboek
